Ruth Fowler:  – Jest wielu ludzi, którzy trwają niejako w zawieszeniu między buddyzmem a chrześcijaństwem, którzy czują się buddystami i w sercu kochają Chrystusa. Co  Ojciec mógłby im doradzić?

O. Kennedy: Szczerze mówiąc, nie wiem. Nigdy nie byłem rozdarty między katolicyzmem i buddyzmem. Jestem katolikiem i to, co staram się pokazać, to fakt,  że chrześcijanie mogą praktykować zen jako zen. Lekarstwo, które proponuje zen,  możemy wziąć bezpośrednio, nie trzeba do niego mieszać chrześcijaństwa. Z drugiej strony, praktykując zen, nie musimy odrzucać chrześcijaństwa. To jest podobnie jak z muzyką. Katolicy mogą studiować muzykę i nie ma w tym żadnego konfliktu z ich przekonaniami religijnymi. Jesteśmy wolni i możemy to robić. Nie czuję, że jestem mniej katolicki, bo jestem zakochany w buddyzmie i nauczam go. Ktoś zapytał mnie o różnicę między zen a psychoanalizą. Pomyślałem, że to jest dokładnie tak samo jak z chrześcijaństwem i zen – są to dwie różne dziedziny i nie ma co ich mieszać. Mogą istnieć niezależnie. Przez lata, kiedy byłem młodym człowiekiem, wielu pytało: „Czy katolicy mogą chodzić do psychoanalityka? Czy możemy pójść na terapię?". Teraz nikt już nawet o tym nie myśli w kategorii problemu. Wiele parafii na Zachodzie ma w swej ofercie pomoc terapeutyczną dla wiernych. Marzy mi się coś podobnego w stosunku do zen – że katolicy mogą go praktykować, tak jak odmawiają różaniec. Medytacja w zen jest jak najbardziej do przyjęcia przez katolicyzm.

O. Freeman: Wczoraj w drodze do domu słuchałem w radiu audycji z serii „Biskup i ateista”. Biskup, bardzo inteligentny człowiek, choć trzymał się oficjalnej linii nauczania, to z otwartym umysłem polemizował z zaproszonym do studia ateistą, który organizuje i prowadzi obozy dla młodzieży ; uczy na nich ateistycznego i krytycznego sposobu myślenia o Bogu i religii . Cała rozmowa odbywała się według utartego schematu tego typu dyskusji, ale w miarę  słuchania jej coraz dłużej, zauważyłem, że bardziej zgadzam się z tym ateistą niż z biskupem. Nie jestem ateistą i dla mnie jego podejście było zbyt dwuwymiarowe. Szanuję je, ale nie było inspirujące. Z kolei w języku biskupa było coś, co mnie irytowało. Mówił z pozycji defensywnej i moim zdaniem nie tyle bronił Pana Boga, ile jakiejś Jego koncepcji i wyobrażenia. Często wydaje mi się, że problem leży bardziej w języku i symbolice, którymi się posługujemy niż w samej istocie rzeczy. John Main mawiał, że musimy dążyć do wypracowania nowego słownictwa naszej wiary. To nie znaczy, że wyrzucamy przez okno wszystko to, co wydarzyło się do tej pory, ale musimy odświeżyć i odnowić sposób komunikowania. Zdaniem ojca Johna Maina medytacja rozpocznie ten proces przedefiniowywania religijnych pojęć. Współczuję tym, którzy czują się rozdarci w swoich korzeniach tożsamości religijnej, bo wiem, że to może być bardzo trudne. Czy jestem chrześcijaninem? A może już buddystą? Jeśli jako chrześcijanie będziemy głębiej wchodzić w kontemplację – czy to jako medytujący w zen, czy w tradycji Johna Maina, czy w jakikolwiek inny sposób, który włącza nas w kontakt z modlitwą kontemplacyjną – to myślę, że przeniesie nas to poza ów problem tożsamości. Na poziomie globalnym mamy do czynienia z okresem przechodzenia do nowego stanu świadomości religijnej, z którego uda nam się lepiej dostrzec bogactwa naszych tradycji religijnych. Dalajlama radzi ludziom Zachodu, aby nie zmieniali religii, mówiąc: „Jesteś wolnym człowiekiem i możesz to zrobić, ale gorąco radzę, abyś tego nie czynił”. Nie jest to z jego strony żaden gest religijnej uprzejmości. Myślę, że on po prostu bardzo dobrze wie, jak trudno jest zmienić religię, przynajmniej tak trudno, jak zmienić język lub kulturę. Myślę, że musimy przebrnąć przez ten etap przejściowy, by dojść do głębszego, mądrzejszego i mniej spolaryzowanego rozumienia tożsamości religijnej.

Ruth Fowler: W ciągu ostatnich kilku dni ojciec Robert mówił dużo o zaangażowaniu w codzienne życie. Użył określenia „buddyzm na czubku palców dłoni”. Biorąc pod uwagę, że również w tradycji chrześcijańskiej mówi się o kontemplacji i działaniu, powstaje pytanie: dlaczego nie mamy więcej chrześcijańskich i buddyjskich rewolucjonistów?

O. Freeman: Myślę, że   jest wielu cichych kontemplacyjnych rewolucjonistów – kiedy codziennie próbują sobie poradzić z problemami finansowymi i emocjonalnymi w domu czy w drodze do pracy, która często ich nie satysfakcjonuje. Jest wielu ludzi, którzy odbywają głęboko mistyczną podróż pośród tych wszystkich zwykłych zajęć. Niestety, nie  ma ich wielu w polityce, wśród hierarchówh naszych religii, brakuje ich wśród prezesów korporacji, choć  zdarzają się chwalebne wyjątki. Myślę, że wykorzystując technologię komunikacji, musimy połączyć tę armię milczących aktywistów i budować wielki klasztor bez ścian, aby ci ludzie wiedzieli, że są we wspólnocie podobnych im kontemplatyków, którzy jak oni borykają się z problemami codziennego życia. Niedawno mieliśmy wielki krach finansowy,  zmierzamy wielkimi krokami do katastrofy ekologicznej, czeka na nas  wiele globalnych problemów ekonomicznych i społecznych. Miejmy nadzieję, że nie pojawią się wszystkie jednocześnie. Wszechobecna ślepota, z którą  podchodzimy na przykład do ocieplania się klimatu i ekologii, oznacza, że prawdopodobnie  w ciągu najbliższych 50 lat będziemy mieli do czynienia z serią katastrof na skalę światową. Dlatego tak ważne jest, żebyśmy budowali tę sieć cichej infrastruktury, sieć ludzi duchowo mądrych. Księga Mądrości widzi nadzieję na zbawienie świata w dużej grupie  mądrych ludzi. Nie można ich policzyć i zobaczyć – aż do momentu, kiedy pojawi się kryzys. Być może oni będą mogli poprowadzić ludzkość do odnowy.